αλυσίδα

αλυσίδα
Σύνολο από αλληλένδετους μεταλλικούς κρίκους, που σχηματίζουν ένα όργανο ανθεκτικό στην έλξη. Χρησιμοποιείται κυρίως για την ανύψωση φορτίων, για τη μετάδοση της κίνησης και για την αγκυροβόληση πλοίων. Οι κρίκοι μπορούν να κατασκευαστούν από χάλυβα κυκλικής διατομής, από τη διάμετρο του οποίου εξαρτάται η δύναμη έλξης που μπορεί να ασκήσει η α. Ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζονται και τον τρόπο κατασκευής τους, οι α. διακρίνονται σε πολλούς τύπους. Σε μερικές περιπτώσεις, οι α. έχουν κρίκους με εγκάρσιο σύνδεσμο, που τους εμποδίζει να μπερδεύονται και είναι επιπλέον κατασκευασμένες με ιδιαίτερη προσοχή (υποβάλλονται σε έλεγχο διαμέτρου) για να μπορούν να εφαρμόζουν σε τύμπανα που έχουν κατάλληλες αυλακώσεις. Για παράδειγμα, υποβάλλονται σε έλεγχο διαμέτρου οι α. που χρησιμοποιούνται για την αγκυροβόληση πλοίων. Ιδιαίτερα ανθεκτικές στην έλξη είναι οι αρθρωτές α., που αποτελούνται από μια σειρά διαδοχικούς πείρους, των οποίων τα άκρα προσαρμόζονται σε δύο σειρές από διάτρητα ελάσματα. Σε αυτόν τον τύπο ανήκει η α. Γκαλ που χρησιμοποιείται στα βαρούλκα για φορτία μέχρι 10 τόνων. Πάντοτε αρθρωτές είναι οι α. που χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση κίνησης· σε αυτές οι πείροι απέχουν κάπως ο ένας από τον άλλο και περιβάλλονται από κυλινδρίσκους για να προσαρμόζονται ευκολότερα στους οδοντωτούς τροχούς. Στον ίδιο τύπο ανήκει η α. των ποδηλάτων. Για να ελαττώνεται ο θόρυβος τον οποίο προκαλεί το κύλισμα των ελασμάτων πάνω στους οδοντωτούς τροχούς, τα ελάσματα μπορεί να έχουν κατασκευαστεί έτσι που να εμφανίζουν προεξοχές· αυτές ενεργούν σαν δόντια που εφαρμόζουν στις αντίστοιχες τροχαλίες. Υπάρχουν και άλλοι τύποι α. όπου κρίκοι ειδικής κατασκευής γαντζώνουν o ένας στον άλλο. Οι α. αυτού του τύπου λέγονται λυόμενες και χρησιμοποιούνται σε ελαφρούς ανυψωτήρες για περιορισμένες καταπονήσεις. Τύποι αλυσίδας: 1. Απλή με χαλύβδινους κρίκους. 2. Βαριά αρθρωτή, όπως φαίνεται από πάνω και από τα πλάγια· αποτελείται από κυλινδρικούς πείρους που συνδέονται μεταξύ τους με διάτρητα ελάσματα. 3. Ελαφριά αρθρωτή.
* * *
η
1. σειρά από κρίκους που συνδέονται μεταξύ τους σε συνεχές και εύκαμπτο σύνολο
2. η λ. ως γυναικείο κόσμημα και γενικά ως πολύτιμο εξάρτημα διαφόρων αντικειμένων
3. συνεχής ακολουθία ομοιόσχημων ή ομοειδών πραγμάτων ή καταστάσεων
4. δέσμευση, δεσμά, καταδίκη, φυλακή
5. είδος κεντήματος και βελονιάς που μοιάζουν στο σχήμα με αλυσίδα
6. φρ. «είναι για τις αλυσίδες», είναι τρελός για δέσιμο
«ούτε με αλυσίδες δεν κρατιέται», είναι πολύ ορμητικός και παράφορος
«ρίχνω κάποιον στις αλυσίδες», φυλακίζω.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. αλυσίδα, που παράγεται ετυμολογικά από τον τ. αλυσίδι*, είναι αυτή που επικράτησε τελικά στη Ν. Ελληνική. Αντίθετα προς ό,τι συνέβη με τα περισσότερα από τα λεγόμενα τριτόκλιτα, ο τ. άλυση από το αρχ. ἄλυσις (πρβλ. λύση-λύσις, ένωση-ἕνωσις κ.τ.ό.) υποκαταστάθηκε από τον νεόπλαστο τ. αλυσίδα. Ομοίως δεν επικράτησε και ο τ. ἅλυσος* (ο και η), που ξεκίνησε ως μεγεθυντικό τού άλυση.
ΠΑΡ. μσν.-νεοελλ. αλυσιδώ
νεοελλ.
αλυσιδάρα, αλυσιδίτσα.
ΣΥΝΘ. αλυσιδοπλεγμένος].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • αλυσίδα — η 1. σειρά από κρίκους που είναι συνδεμένοι μεταξύ τους σε ένα εύκαμπτο σύνολο: Του χάρισαν μια ασημένια αλυσίδα. 2. σειρά ομοειδών πραγμάτων: Μια αλυσίδα από βουνά υπάρχει στη μέση της χώρας. 3. τα δεσμά, η φυλακή: Τον έβαλαν στις αλυσίδες. 4.… …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Ιράν — Επίσημη ονομασία: Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν Παραδοσιακή ονομασία: Περσία Έκταση: 1.648.000 τ. χλμ. Πληθυσμός: 65.540.226 (2002) Πρωτεύουσα: Τεχεράνη (6.758.845 κάτ. το 1996)Κράτος της νοτιοδυτικής Ασίας στη Μέση Ανατολή. Συνορεύει στα Β με το… …   Dictionary of Greek

  • μοτοσικλέτα — Οδικό όχημα με κινητήρα και δύο (ή σπανιότερα τρεις) τροχούς, για μεταφορά προσώπων ή και εμπορευμάτων. Όπως το αυτοκίνητο προήλθε από τις άμαξες, στις οποίες τοποθετήθηκαν κινητήρες ατμού ή εσωτερικής καύσης, έτσι και οι πρώτες μ. γεννήθηκαν από …   Dictionary of Greek

  • Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής — Επίσημη ονομασία: Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Συντομευμένη ονομασία: ΗΠΑ (USA) Έκταση: 9.629.091 τ. χλμ Πληθυσμός: 278.058.881 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Ουάσινγκτον (6.068.996 κάτ. το 2002)Κράτος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τον… …   Dictionary of Greek

  • Ινδονησία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Ινδονησίας Έκταση: 1.919.440 τ. χλμ. Πληθυσμός: 228.437.870 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Τζακάρτα (8.389.443 κάτ. το 2001)Νησιωτικό κράτος της νοτιοανατολικής Ασίας. Έχει χερσαία σύνορα (σε διαφορετικά νησιά) με τη… …   Dictionary of Greek

  • αναπαραγωγή — Χαρακτηριστική λειτουργία όλων των ζωντανών συστημάτων, που έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση, συνέχιση και εξέλιξη του φαινομένου της ζωής σε νέους οργανισμούς, με τελικό επακόλουθο τη διατήρηση και διαιώνιση του είδους τους. Η α. είναι απόλυτα… …   Dictionary of Greek

  • ποδήλατο — Όχημα με δύο τροχούς ίσης διαμέτρου, εφοδιασμένους με ελαστικά και τοποθετημένους σε μεταλλικό πλαίσιο. Το π. κινείται από τη μυϊκή δύναμη των ποδιών του ατόμου το οποίο το χρησιμοποιεί. Η δύναμη προώθησης μεταδίδεται στον πίσω τροχό με μια… …   Dictionary of Greek

  • σημαδούρα — Πλωτό σώμα διάφορων σχημάτων και διαστάσεων, που χρησιμοποιείται για προσόρμιση των πλοίων ή για επισήμανση. Η σ. για προσόρμιση λέγεται συνήθως τσαμαδούρα (ναύδετο) και είναι ένας μεγάλος κύλινδρος από λαμαρίνα, υδατοστεγής, που διαθέτει την… …   Dictionary of Greek

  • υδρογονάνθρακες — Οργανικές ενώσεις που αποτελούνται μόνο από άτομα άνθρακα και υδρογόνου. Ανάλογα με τον τύπο δομής, οι ενώσεις αυτές υποδιαιρούνται σε τρεις μεγάλες ομάδες: αλειφατικούς, αλεικυκλικούς και αρωματικούς υ. Οι αλειφατικοί υ. αποτελούνται από άτομα… …   Dictionary of Greek

  • θερμοηλεκτρισμός — Σύνολο ιδιοτήτων που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση μεταξύ ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας που εκδηλώνονται στα φαινόμενα Ζέεμπεκ, Πελτιέ, Τόμσον, εκτός από το φαινόμενο Τζάουλ. φαινόμενο Ζέεμπεκ. Το φαινόμενο Ζέεμπεκ, που είναι και το πιο… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”